طریقه انتخاب یک دوربین دیجیتال مناسب

با زیادتر شدن مدلهای دوربین دیجیتال، انتخاب یک مدل مناسب که مطابق سلیقه ما بوده و کارآمدی مناسب داشته باشد سخت‌تر می‌شود. در این مقاله به طور خلاصه مواردی را که باید هنگام خرید یک دوربین دیجیتال در نظر بگیریم، ذکر خواهم کرد.

اگر تا بحال به فکر خرید یک دوربین دیجیتال افتاده و سری به بازار زده باشید، متوجه خواهید شد که مدلهای متنوعی از مارک‌های مختلف در پشت ویترین فروشگاهها صف کشیده‌اند. با توجه به اینکه امروزه تقریبا تمام شرکتهای تولید کننده وسایل الکترونیکی دست به تولید دوربین دیجیتال نیز زده‌اند، انتخاب یک دوربین مناسب از میان این همه مدل واقعا دیوانه کننده است. نگران نباشید، با خواندن این مقاله خواهید دانست که دوربین مناسبتان را چگونه انتخاب نمایید. 

چه چیزی مورد انتظار شماست؟ 

یک خبر خوب این است که اکنون با بودجه‌ای در حدود 400 هزار تومان می‌توانید یک دوربین اتوماتیک دیجیتال بخرید که کیفیت آن خیلی از دوربین‌های عکاسی نگاتیوی بهتر باشد. ممکن است این موضوع برای خیلی‌ها عجیب باشد، زیرا بیشتر مردم فکر می‌کنند که وضوح یک دوربین فیلمی 35 میلیمتری بیشتر از وضوح یک دوربین دیجیتال معمولی است (که البته درست است). 

در اینجا توجه به وضوح بالای فیلم باعث گردیده که از یک جزء مهم در دوربین غافل شویم و آن لنز دوربین است. دو عامل به شدت بر پیچیدگی و قیمت لنز تاثیر گذار است: فاصله کانونی و قطر لنز. بعبارت دیگر، هر چه یک لنز طویل‌تر و پهن‌تر باشد، ساخت آن سخت‌تر است. 

از آنجا که حساسه یا سنسور دوربین دیجیتال بسیار کوچک است – حدود یک سوم سانتیمتر – لنز یک دوربین دیجیتال را می‌توان بسیار کوتاه‌تر و باریکتر از لنز یک دوربین فیلمی که نیاز به تنظیم تصویر روی کادر فیلم 35 میلیمتری دارد، ساخت. 

تمام این قضایا منجر به این می‌شود که سازنده دوربین می‌تواند روی دوربین دیجیتال نسبت به دوربین فیلمی با قیمت مشابه از لنزی با کیفیت بالاتر استفاده نماید. بنابر این اگر شما نگران قربانی شدن کیفیت در استفاده از دوربین دیجیتال هستید، نگرانی شما بی مورد است (مگر اینکه دوربین فیلمی شما یک دوربین حرفه‌ای قطع بزرگ با لنزهای حرفه‌ای باشد). 

انتخاب رزولوشن (وضوح) 

دوربین‌های دیجیتال در تمام اشکال و اندازه‌ها در بازار یافت می‌شود و شما گزینه‌های زیادی برای انتخاب در پیش رو دارید. از لحاظ قیمت دوربین‌های دیجیتال با توجه به رزولوشن‌شان در دسته‌های مختلفی جای می‌گیرند. بنابر این شما با توجه به بودجه‌ای که در اختیار دارید براحتی و سرعت می‌توانید محدوده رزولوشن قابل خریدتان را مشخص نمایید. 

هرچند که گفتن این که "هر چه رزولوشن بالاتر کیفیت بهتر"، راحت‌تر است، ولی این موضوع همیشه صدق نمی‌کند، چون عوامل زیادی وجود دارند که بر کیفیت یک دوربین دیجیتال تاثیر گذارند. با توجه به حداکثر اندازه‌ای که می‌خواهید پرینت بگیرید، خرید دوربینی با رزولوشن بالاتر تنها اتلاف پول و حافظه خواهد بود. 

رزولوشن دردرجه نخست حداکثر اندازه پرینتی را که می‌توانید از عکسهای دوربین‌تان بگیرید مشخص می‌نماید. بطور کلی، یک دوربین 2 مگاپیکسلی یک عکس 10*15 سانتیمتری خوب با یک پرینتر رنگی معمولی جوهر افشان ایجاد می‌نماید. از یک دوربین 3 مگاپیکسلی می ‌توان یک پرینت 15*25 سانتیمتری گرفت. 

بنابر این واضح است که اگر فکر می کنید که نیازی به گرفتن (یا امکان گرفتن) پرینتهایی بزرگتر از 15*25 ندارید، احتمالا نیازی به خرید یک دوربین با رزولوشن بالا نخواهید داشت. 
البته رزولوشن اثری بیشتر از اندازه پرینت دارد. اگر شما نیاز دارید بخشهایی از تصویری که گرفته‌اید را ببرید و آنرا با دقت مناسبی بزرگ نمایی کنید، نیاز به دوربینی با رزولوشن بالاتر خواهید داشت. 
بنابراین واقع گرایانه در مورد اندازه پرینت و نوع نیازی که به عکس دارید فکر کنید و بی محابا نگویید که میلیونها و میلیونها پیکسل بی برو برگرد بهترین تصویر را ایجاد می‌کند! 

اگر دوربین را فقط برای ارسال تصاویر روی وب و ایمیل و یا تماشای تصاویر روی کامپیوتر می‌خواهید، با رزولوشن پایینتر کارتان راه می‌افتد. بهر حال، در چنین حالتی هم دقیقا معلوم نیست که چه وقت به پرینت یا بزرگنمایی یک عکس نیاز خواهید داشت، بنابر این بهتر است یک دوربین حداقل 2 مگاپیکسلی بگیرید. 

زوم 

تولید کنندگان دوربین‌های دیجیتال پس از متقاعد کردن شما در مورد رزولوشن مگاپیکسلی، سعی دارند که دوربین را بر اساس میزان زوم دیجیتال آن به شما غالب نمایند! مثلا 200 برابر زوم دیجیتال! اصلا به این حرفها توجه نکنید. 

همانند دوربین‌های اتوماتیک فیلمی، دوربین‌های دیجیتال اتوماتیک کنونی نیز بیشتر با لنزهای زوم عرضه می‌شوند. متاسفانه این دوربین‌ها دارای زوم دیجیتال نیز می‌باشند که بطور مجازی با بزرگنمایی و برش دیجیتالی تصویر حالتی شبیه به زوم با لنز را بصورت مصنوعی ایجاد می‌نمایند. 
نتیجه کار همیشه وحشتناک است! در واقع هنگامی که دوربین دیجیتال می‌خرید، بدون توجه به نوع دوربین، باید اول از همه زوم دیجیتال آن را غیر فعال نمایید. اگر به بزرگنمایی تصویر نیاز دارید بهتر است این کار را در کامپیوتر با استفاده از یک نرم افزار مناسب ویرایش تصویر انجام دهید. 
بیشتر دوربین‌های دیجتال مشخصه لنزهایشان را بر اساس ضریب بزرگنمایی آن بیان می‌کنند. مثلا عنوان می‌شود که یک دوربین زوم 3X دارد. متاسفانه این عدد هیچ چیزی در مورد فاصله کانونی واقعی لنز به شما نمی‌گوید. برای اینکه بفهمید این لنز چقدر باز (واید) یا بسته (لانگ) است (برای دانستن مشخصات تله فتوی لنز) مجبورید کمی تحقیق بکنید. 

اگر قبلا با یک دوربین فیلمی 35mm کار کرده‌اید، احتمالا با اندازه‌های فاصله کانونی لنزهای معمولی آشنایی دارید. مثلا یک لنز 50mm تقریبا معادل میدان دید چشم انسان است. یک لنز بلندتر 100 میلیمتری برای مثال، تله فتو‌تر است و یک لنز کوتاهتر 28mm دارای زاویه بسیار بازی است. 
دوربین‌های دیجیتال بخاطر صفحه تصویر کوچکشان (CCD)، معمولا فاصله کانونی‌های بسیار کمتری بین 8 تا 20mm دارند. خوشبختانه بیشتر تولید کنندگان دوربین‌های دیجیتال میزان معادل 35mm فاصله کانونی دوربین‌هایشان را بیان می‌کنند. بنابر این، فاصله کانونی یک دوربین معمولی، باید چیزی در حدود 8-20 mm (معادل 35-120) باشد که به این معنی است که لنز زوم این دوربین همانند یک لنز 35-120mm روی یک دوربین 35mm است. یعنی کمی بازتر از یک لنز نرمال 50mm و دارای یک تله فتو نسبتا خوب است (حدود 3X). 

این مقدار زوم برای یک دوربین دیجیتال اتوماتیک مقدار متعادل و مناسبی است. اگر شما بخواهید دوربینی با قدرت تله فتوی بالاتر از نیازتان بخرید باید دوربینی بزرگتر و تا حد زیادی گرانتر بخرید. 

مشخصات دوربین 

از آنجا که معیار نهایی شما برای انتخاب یک دوربین دیجیتال کیفیت آن است، شما باید مطمئن شوید که استفاده از دوربینی که می‌خرید راحت است و دارای مشخصات مورد نیاز برای گرفتن عکسهای مورد نظر شماست. 

چون این دوربین‌ها نیازی به محل نصب فیلم و مکانیزم حرکت فیلم ندارند، نسبت به مدلهای فیلمی دارای تنوع بیشتری از لحاظ شکل می‌باشند. بعضی از دوربین های دیجیتال طراحی‌اشان را از دوربین‌های فیلمی گرفته‌اند، در حالی که بعضی دیگر با بدنه‌های دوتکه ومنظره یاب متحرک دارای تفاوت زیادی با این دوربین ها می‌باشند. البته تفاوت طراحی یکی از مزایای دوربین‌های دیجیتال است و بهترین راه برای انتخاب شکل دوربین رجوع به سلیقه و احساس راحتی با دوربین هنگام در دست گرفتن آن است. در اینجا چند مورد را ذکر می‌کنم که هنگام انتخاب طراحی دوربین آنها را مد نظر قرار دهید: 


- منظره یاب اپتیکی (Optical Viewfinder): بیشتر دوربین‌های دیجیتالی همانند دوربین‌های فیلمی منظره یاب اپتیکی دارند. ولی در بیشتر دوربین‌های دیجیتال منظره یاب اپتیکی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. چون بیشتر اطلاعات مربوط به نور و تنظیم‌ها و 80 تا 90 درصد از تصویر واقعی روی مانیتور دوربین نشان داده می‌شود شما بیشتر به آن اتکا می‌کنید. ولی با این وجود برای شرایطی که نور محیط شدید است و مانیتور LCD دوربین دیده نمی‌شود و یا باتری دوربین ضعیف شده و مجبورید مانیتور را خاموش نمایید داشتن منظره یاب اپتیکی لازم است. 

-مانیتور منظره‌یاب LCD: کوچکترین دوربین‌های دیجیتال امروزی نیز دارای یک مانیتور LCD هستند که هم به عنوان منظره یاب و هم برای مرور عکسها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی از دوربین‌های دیجیتال صفحه LCD تنها منظره یاب تعبیه شده روی دوربین است. هنگامی که دنبال یک دوربین دیجیتال می‌گردید مطمئن شوید که LCD آن در شرایط نوری مختلف قابل مشاهده باشد و مثلا در نور روز یا زیر نور درخشنده یک لامپ، رنگ و روی آن نپرد. مشخصه دیگری که وجود آن برای مانیتور دوربین مفید است متحرک بودن و قابل چرخش بودن آن است. این مشخصه برای گرفتن عکسهای ماکرو، عکاسی از خود یا نگه داشتن دوربین در بالای سر برای عکاسی در میان جمعیت بسیار مهم است. 

- کنترل‌های جبران نوری (Exposure Compensation): بیشتر دوربین‌های امروزی دارای کنترلهای ساده جبران نوری هستند که برای تنظیم نور در شرایط عکاسی دشوار ضروری است. حتی اگر خودتان را به عنوان یک عکاس قبول ندارید، کسب اطلاع و آشنایی با کنترل‌های جبران نوری ارزش وقت گذاردن را دارد. 

-ISO قابل تنظیم: همانند فیلمها که با حساسیت‌های مختلف نوری عرضه می‌شوند، در بسیاری از دوربین‌های دیجیتال هم شما می‌توانید ISO مجازی آنها را برای افزایش حساسیت دوربین جهت عکاسی در نور کم تنظیم نمایید. ISO قابل تنظیم برای شرایطی که فلاش مناسب یا کارآمد نیست ضروری است. 

-تراز سفیدی قابل تنظیم (White Balance) : بطور ایده‌آل باید دوربین شما اجازه تنظیم دستی تراز سفیدی را به شما بدهد. هنگام انتخاب دوربین مطمئن شوید که دوربین حتما تنظیم تراز سفیدی برای نورخورشید، لامپ فلورسانت، تنگستن و فلاش را داشته باشد.پ 

-کنترلهای دستی: بر اساس دانش عکاسی شما، ممکن است نیاز به کنترلهای دستی بیشتر یا کمتری داشته باشید. تمام دوربین‌های دیجیتال دارای مد برنامه‌ریزی شده اتوماتیک هستند و بیشتر آنها مد دستی نیز دارند. اگر فکر می‌کنید که نیاز به کنترل نور دستی دارید باید دوربینی بگیرید که حداقل دارای مدهای اولویت شاتر (Shutter Priority) و اولویت دیافراگم (Aperture Priority) باشد. اگر در مورد کنترل‌های دستی کاملا جدی هستید، باید دوربینی با مد کنترل دستی فوکوس بگیرید. به خاطر داشته باشید که مدهای اولویت شاتر و دیافراگم و جبران نوری معمولا کنترلهای لازم حتی برای یک عکاس حرفه‌ای را فراهم می‌آورند. 

-فلاش همزمان (Flash Sync): عکاس حرفه‌ای نیاز به کنترل سیستم فلاشهای خارجی از طریق یک کابل یا محل نصب فلاش روی دوربین دارد. اگر شما نیز چنین احساس نیازی دارید، هنگام خرید یک دوربین دقت نمایید که چنین مشخصه‌ای را داشته باشد. 

-تاخیر شاتر: هر چند در بیشتر دوربین‌ها چنین مشکلی وجود ندارد، ولی در بعضی از دوربین‌های دیجیتال تاخیر شاتر اندکی مشکل آفرین است. هنگام آزمایش یک دوربین، مطمئن شوید که بین فشردن دکمه شاتر و زمان واقعی گرفتن عکس توسط دوربین فاصله‌ای وجود نداشته باشد. حتی یک تاخیر اندک ممکن است به قیمت از دست دادن یک لحظه مهم تمام شود. 

حافظه و باتری 

بیشتر دوربین‌های دیجیتال امروزی از یکی از سه نوع حافظه معروف CF (CompactFlash) ، SM (SmartMedia) یا MS (MemoryStick) استفاده می‌نمایند. هیچکدام از این انواع برتری محسوسی نسبت به دیگری ندارد و نمی‌تواند مبنای انتخاب باشد. ولی باید انتظار داشته باشید که دوربین شما یک حافظه کوچک به همراه داشته باشد و حتما خرید یک حافظه اضافه را در برنامه داشته باشید. خوشبختانه قیمت این حافظه‌ها نسبت به سابق کاهش یافته و یک کارت حافظه 128 MB را می‌توان در حدود 60000 تومان خریداری کرد. اگر دوربین مورد نظر شما از اسمارت مدیا استفاده می‌کند توجه نمایید که حداکثر ظرفیت قابل پذیرش دوربین محدودیت دارد. دوربین‌های قدیمی‌تر که از اسمارت مدیا استفاده می‌کنند لزوما کارت‌های حافظه جدیدتر با ظرفیت بالاتر را نمی‌پذیرند. دوربین‌هایی که از کامپکت فلش و مموری استیک استفاده می کنند چنین مشکلی ندارند. قبل از خرید کارت حافظه ظرفیت بالا، حتما مشخصات دوربین را بررسی نمایید. 

دوربین‌های دیجیتال یا از باتری شارژی و شارژر مخصوص همراه دوربین و یا از باتریهای اندازه AA غیر شارژی استفاده می‌کنند. اگر دوربین مورد نظر شما از باتریهای AA استفاده می‌کند، حتما خرید یک دست باتری قابل شارژ NiMH و شارژر یا LiIon را در برنامه خریدتان قرار دهید. چون به علت مصرف بالای دوربین‌های دیجیتال بدون استفاده از باتریهای شارژی با ظرفیت بالا (بالای 1500 MAh) حتما بزودی ورشکست خواهید شد! 

کیفیت عکس 

همانطور که قبلا ذکر شد، کیفیت عکس حرف آخر را در انتخاب یک دوربین عکاسی می‌زند. راه‌های زیادی برای قضاوت و بررسی کیفیت یک دوربین وجود دارد، ولی در نهایت نمی‌توان به طور قطع خوب یا بد بودن یک تصویر را مشخص نمود. اگر یک عکس مطابق سلیقه و نظر شماست، پس خوب است. ولی اگر با تعداد زیادی تصویر مختلف روبرو هستید و در قضاوت درمانده‌اید موارد زیر را به عنوان راهی برای داوری در مورد کیفیت عکس یک دوربین پیشنهاد می‌کنم: 

-رنگها چقدر دقیق هستند؟ ممکن است یک دوربین، عکسی با رنگهای بسیار زیبا و شفاف بگیرد ولی باز هم به نظر جالب نیاید. بنابر این اگر شما دنبال دیدن رنگهای واقعی در عکس هستید و نه صرفا رنگهای زیبا و شفاف، دنبال دوربینی بگردید که دقت رنگی آن مناسب باشد. سعی کنید که ببینید آیا دوربین در ثبت طیفهای مختلف یک رنگ و رنگهای مختلف دقت دارد یا نه؟ مثلا ببینید آیا رنگهای آبی را به همان دقت رنگهای قرمز ثبت می‌کند یا نه؟ اگر در مورد دقت رنگها خیلی اصرار ندارید، جذابیت رنگهای ایجاد شده توسط دوربین را مد نظر قرار دهید. مثلا اینکه آیا شما رنگهای کمتر یا بیشتر اشباع شده را دوست دارید. و یا کنتراست بیشتر یا کمتر؟ و از این قبیل. 

-جزئیات تصویر در سایه و نور زیاد چگونه است؟ آیا دوربین در عین اینکه سایه‌های تاریک و نورهای زننده موجود در رنگهای روشن را بخوبی نشان می‌دهد، قادر به نشان دادن جزئیات تصویر در سایه و نور زیاد می‌باشد؟ سعی نمایید تصاویری از دوربین در شرایط نوری مختلف را بررسی نمایید تا قابلیتهای نوری دوربین را تشخیص دهید. به ویژه به عکسهای منظره دقت نمایید و اطمینان حاصل نمایید که دوربین تصویر آسمان را بدون سفید شدن رنگ آن و دقت کافی در نشان دادن الگوی ابرها می‌گیرد. 

-آیا دوربین رنگهای مصنوعی ایجاد می‌کند یا نه؟ بعضی از دوربین‌های دیجیتال هنگام گرفتن عکسهای دارای کنتراست‌‌های شدید رنگهای غیرعادی در تصویر ایجاد می‌نمایند. بعضی اوقات لبه‌ها یا حاشیه‌های بنفش (Purple Fringing) و انعکاسهای قرمزرنگ در نواحی با کنتراست بالا بخصوص هنگام عکاسی با زوم بالا بوجود می‌آیند. حذف این مشکلات در نرم افزارهای ویرایش تصویر کار آسانی نیست، بنابر این سعی نمایید دوربینی بخرید که چنین مشکلاتی کمتر داشته باشد. 

-تصاویر چقدر نویز دارد؟ بیشتر دوربین‌های دیجیتال دارای نویز در تصویر هستند، اما بعضی از آنها بدتر از بقیه می‌باشند. هر چه از ISO بالاتری استفاده نمایید نویز تصویر بیشتر می‌شود. به نحوه زیاد شدن نویز عکس دوربین در نواحی تاریکتر دقت نمایید. احتمالا قادر به یافتن دوربینی بدون نویز نخواهید بود، ولی می‌توانید دوربینی با حداقل نویز پیدا نمایید یا حداقل، نویز زیباتری از بقیه داشته باشد! 

-تصاویر چقدر دقیق (شارپ) هستند؟ بیشتر دوربین‌های دیجیتال تا حدودی عمل افزایش دقت دیجیتالی (شارپ کردن) را روی تصاویرشان انجام می‌دهند. با این کار تا حد زیادی می‌توان جزئیات و کنتراست‌های تصویر را بهبود بخشید. ولی با شارپ کردن بیش از حد ممکن است تصویر زننده و با کنتراست زیاد به نظر برسد. اگر تصویر دارای شارپنس بالا به نظر می‌آید، بررسی نمایید که آیا دوربین دارای تنظیم شارپنس قابل غیر فعال شدن هست یا نه؟ 

تصمیم‌گیری بزرگ 

در انتها ممکن است باز هم قادر نباشید دقیقا بگویید که کدام دوربین بهتر از دیگری است. این انتخاب معمولا ترکیبی از کیفیت تصویر، سلیقه و احساس راحتی است. قبل از خرید مطمئن شوید که انتخاب شما بر اساس نیازهای شما و نه احساس نیاز کاذب مربوط به تبلیغات بازار باشد. یک دوربین گرانتر لزوما دارای کیفیت تصویر بهتر و دارای مطابقت بیشتر با نیاز شما نیست. اگر سوالاتی را که در اینجا مطرح شد از خود بپرسید، به دوربینی می‌رسید که دارای کیفیت مطلوب شما و قدرت تصویربرداری دیجیتالی مطابق نیازهای شما خواهد بود.